Creativity Inc.

Bảo Vệ Cái Mới

Thành Thật và Thẳng Thắn

“Braintrust” là một cơ chế phê bình mang tính xây dựng để phản hồi một cách thẳng thắn về các vấn đề của bộ phim.

“Braintrust” bao gồm những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất và viết kịch bản, do đó các ý kiến của họ rất có giá trị và được ghi nhận tích cực bởi producer.

Tuy nhiên, “Braintrust” chỉ nêu lên vấn đề và đề nghị giải pháp, còn quyền quyết định hoàn toàn là ở producer.

Nỗi Sợ Hãi và Thất Bại

Lớn lên, chúng ta luôn được khuyến khích luôn phải thành công, không được thất bại. Tuy nhiên, trong lĩnh vực sáng tạo, thất bại là một phần tất yếu của hành trình đi tìm cái mới.

Nếu không có thất bại, sẽ không có sản phẩm nguyên bản (originality).

Quái Vật và Đứa Trẻ Xấu Xí

Khi một công ty thành công và tăng trưởng, nó sẽ cần ngày càng nhiều sản phẩm để nuôi dưỡng bộ máy ngày càng trở nên lớn, nó trở thành một con Quái Vật (the Beast). Điều này dẫn đến các sản phẩm ngày càng giảm sút chất lượng.

Để duy trì bộ máy này, sức ép phải ra đời các phần tiếp theo (sequels) thay vì các tác phẩm nguyên bản (originality).

Những tác phẩm sáng tạo lúc đầu được ví như những “đứa trẻ xấu xí”, chúng cần được bảo vệ và nuôi dưỡng để có thể phát triển thành một người lớn hoàn thiện.

“In many ways, the work of a critic is easy. We risk very little yet enjoy a position over those who offer up their work and their selves to our judgment. We thrive on negative criticism, which is fun to write and to read. But the bitter truth we critics must face is that in the grand scheme of things, the average piece of junk is probably more meaningful than our criticism designating it so. But there are times when a critic truly risks something, and that is in the discovery and defense of the new. The world is often unkind to new talent, new creations. The new needs friends.”

Anton Ego

Thay Đổi và Ngẫu Nhiên

Chúng ta có xu hướng tiếp tục làm những điều quen thuộc và từng mang đến thành công. Và càng thành công, chúng ta càng đi vào lối mòn, ngại thay đổi.

Khi một công ty thành công, mọi người thường cho rằng là do lãnh đạo đã có những quyết định táo bạo dẫn đến thành công. Tuy nhiên, hầu hết đều xem nhẹ yếu tố ngẫu nhiên và may mắn góp phần trong thành công của mình.

Vấn Đề Tiềm Ẩn

Khi công ty ngày càng lớn, sẽ có càng nhiều vấn đề mà lãnh đạo không thể nắm bắt hết. Vai trò của người lãnh đạo là luôn tìm kiếm những vấn đề tiềm ẩn và giải quyết chúng trước khi chúng trở thành thảm hoạ.

Không ai có thể nhìn thấy tất cả vấn đề tiềm ẩn, do đó cách tốt nhất là khuyến khích nhiều góc nhìn khác nhau về vấn đề, để có cái nhìn đầy đủ hơn về những vấn đề tiềm ẩn. Điều này chỉ có thể thực hiện được trong một môi trường khuyến khích thẳng thắn, không có cấp bậc.

“Khi chúng tôi bắt đầu làm phim, bộ phim chưa hề tồn tại. Nó không có sẵn đâu đó chỉ chờ chúng tôi khám phá ra. Không có bộ phim nào cả. Chúng tôi phải quyết định, từng chút một, để tạo ra nó.”

Ed Catmull

Sáng tạo cũng giống như mở một cánh cửa, mà không biết đằng sau nó là gì. Mục tiêu là đặt một chân bên ngoài; những cái chúng ta đã thành thạo và quen thuộc; và một chân bên trong; những điều chưa được khám phá.

Mở rộng Tầm nhìn

Ai cũng biết bằng một tổ chức cần phải kinh hoạt để có thể giải quyết những vấn đề mới phát sinh, tuy nhiên, thực hiện được chúng không dễ dàng chút nào. Bên dưới là một số cơ chế của Pixar để đảm bảo chúng tôi luôn mở rộng tầm nhìn của mình.

1. Họp hàng ngày (dailies)
   Cùng nhau giải quyết vấn đề
   Mọi người sẽ đưa ra các công việc mình đang làm dang dở và ghi nhận góp ý.
2. Nghiên cứu thực địa (research trips)
   Thực địa là một phần không thể thiếu được trong quá trình làm phim. Khi làm phim Ratatouille, nhiều thành viên trong nhóm đã đến Pháp để ăn trong các nhà hàng sang trọng, tham quan bếp và phỏng vấn các đầu bếp. (Họ cũng ghé thăm hệ thống cống thoát nước, nơi có rất nhiều chuột sinh sống). Kết quả là những cảnh trong phim không thể trung thực hơn:
   
3. Giới hạn nguồn lực
   Đôi lúc, tiêu chí đặt chất lượng lên hàng đầu dẫn đến những phung phí nguồn lực không cần thiết. VD: trong Monster Inc., cảnh quay Boo làm đổ chồng CD của Mike chỉ kéo dài 3 giây, chỉ thấy được vài cái bìa, thế nhưng hoạ sĩ đã thiết kế chi tiết bìa và đổ bóng cho từng cái CD trong cảnh quay đó.
   Do đó, thiết lập một hệ thống để hoạ sĩ có thể sắp xếp ưu tiên với nguồn lực hiện có mà vẫn đạt được chất lượng hàng đầu.
4. Kết hợp công nghệ và mỹ thuật
   Đối với một công ty làm phim hoạt hình hoàn toàn dựa trên máy tính, việc kết hợp công nghệ & mỹ thuật là tối cần thiết.
   “Mỹ thuật thách thức công nghệ, công nghệ tạo cảm hứng cho nghệ thuật.”
5. Thử nghiệm nhỏ
   Những bộ phim ngắn là một cách để thử nghiệm những ý tưởng mới. Chúng giúp những người thực hiện học thêm những kỹ năng mới, vì quy mô nhỏ nên mỗi người cần phải đảm nhiệm nhiều công việc hơn.
6. Học cách nhìn
   Hầu hết chúng ta đều không thể vẽ tả thực, bởi não của chúng ta luôn tạo ra một mô hình chung nhất (mental models) của tất cả mọi thứ chúng ta quan sát. VD: ghế là một vật có một mặt phẳng để ngồi, có một hoặc nhiều “chân”; bàn là một mặt phẳng để vật dụng lên.
   Hội hoạ là một phương pháp học cách nhìn, và mô tả như những gì mắt chúng ta nhìn thấy mà không thông qua mô hình (mental models).
7. Rút kinh nghiệm (postmortems)
   Nói chung, con người không thích tự đánh giá, công ty cũng vậy. Hoặc chúng ta đánh giá rất phiến diện: “Chúng ta thành công, vậy chắc chúng ta đã làm đúng.” hoặc “Chúng ta thất bại, vậy chúng ta đã sai.”. Tuy nhiên, postmoterm có nhiều giá trị hơn thế:
   1. Đúc kết những gì đã học được
   2. Truyền lại kinh nghiệm cho người khác
   3. Giải quyết các mâu thuẫn trong quá trình làm
   4. Buộc mọi người phải tự nhìn lại
   5. Rút bài học cho các dự án tiếp theo
8. Không ngừng học hỏi
   Pixar không ngừng mở các lớp học về đủ mọi thứ: vẽ, nặn tượng, diễn xuất, thiền, lập trình, design,… Vậy thì chúng giúp gì?
   Trong lớp học, ngăn cách giữa cấp bậc sẽ mất đi, mọi người trong công ty sẽ gắn bó hơn. Đồng thời, nhân viên giữa các bộ phận khác nhau sẽ có cơ hội gặp nhau mà bình thường không có.
   Điểm quan trọng nhất là chúng tạo một văn hoá không ngừng học hỏi những kỹ năng mới.